Baterije za satove, još zvane gumb baterije (od engl. riječi Button Cell batteries) su male baterije sa jednom ćelijom cilindričnog oblika promjera 5 – 12mm te visine od 1 – 6mm.
“Gumb” baterije sadrže jednu ćeliju. Materijal koji se koristi za anodu baterije su cink ili litij. Uobičajeni materijali katode su magnezij dioksid, srebro oksid, ugljični monoflorid ili kisik iz zraka. Baterije sa živinim oksidom su prije bile vrlo uobičajene, ali se više ne koriste zbog štetnog utjecaja žive na okoliš.
Baterije različitog kemijskog sastava iste veličine su mehanički kompatibilne. Kemijski sastav baterije utječe na vijek trajanja i stabilnost napona. Koristeći krivi tip baterije može dovesti do skraćenog vijeka trajanja ili neželjenog ponašanja uređaja.
Tipovi baterija
Srebrne ćelije imaju vrlo stabilan izlazni napon koji naglo pada pri kraju vijeka baterije. Živine baterije također imaju vrlo stabilan napon ali su zbog štetnog utjecaja na okoliš u mnogim zemljama zabranjene. Obje vrste pogodne su za korištenje u ručnim satovima
Alkalne baterije rade se u istim veličinama kao i ostale baterije, ali obično imaju manji kapacitet i manje stabilan napon (konstantno opada tijekom uporabe), ali su mnogo jeftinije od srebrnih ili litijum baterija i greškom ih nestručni ili neupućeni znaju ugrađivati u ručne satove. Ove baterije koriste se za uređaje poput laserskih pokazivača, “video igrica”, led džepnih lampi i sl.
Zinc-air (cink-zrak) baterije koriste zrak kao depolarizator i imaju daleko veći kapacitet od ostalih tipova (koriste atmosferski zrak koji ne mora biti “ugrađen” u bateriju). Prije uporabe je potrebno skinuti izolaciju koja “pušta” zrak u bateriju; baterija se zatim sama isprazni nakon nekoliko tjedana, čak i ako se ne koristi. Ova vrsta baterija pogodna je za korištenje u slušnim aparatima.
Nomenklatura baterija
Internacionalni standard IEC 60086-3 definira alfanumerički sustav označavanja “Baterija za satove”. Proizvođači obično koriste svoj sustav imenovanja; npr. baterija naziva LR1154 po IEC standardu se kod različitih proizvođača naziva AG13, LR44, 357, A76…
Elektrokemijski sustav
| Oznaka | Naziv | Pozitivna elektroda | Elektrolit | Negativna elektroda | Nominalna voltaža | Krajnja voltaža |
|---|---|---|---|---|---|---|
| L | Alkaline | Magnezij dioksid | Alkalni | Cink | 1.5 | 1.0 |
| S | Silver | Srebro oksid | Alkalni | Cink | 1.55 | 1.2 |
| P | Zinc-air | Kisik | Alkalni | Cink | 1.4 | 1.2 |
| C | Lithium | Magnezij dioksid | Organski | Litij | 3 | 2.0 |
| B | Ugljični monoflorid | Organski | Litij | 3 | 2.0 | |
| G | Bakar oksid | Organski | Litij | 1.5 | 1.2 |
LR = Alkaline, 1.5V
SR = Silver Oxide, 1.55V (veći kapacitet i stabilnija voltaža od alkalnih)
MR = Mercuric Oxide, 1.35V (prestaju se proizvoditi zbog šetnosti za okoliš)
CR = Lithium/manganese dioxide, 3V
BR = Lithium carbon monofluoride, 3V, (dugovječna baterija pogodna za uporabu na visokim temperaturama)
